(Sau lũy tre làng) Tánh mình thích đi chu du đây đó và giao du bạn hữu, nên dần dà bạn bè có ở khắp nơi. Có lần ra Hà Nội được bạn dắt đi Hà Tây, được ghé làng hai vua rồi đến làng cổ Đường Lâm, khi đó mình mới cảm nhận được câu ông bà ta nói ‘sau luỹ tre làng’ nghĩa là như thế nào.
Ngày xưa có lẽ đất rộng, người thưa thế nên khi khai phá lập ấp mới, các đấng tiền nhân thường tổ chức thành các khu vực tập trung. Để tối lửa tắt đèn có chuyện gì thì hỗ trợ lẫn nhau. Đất Việt mình thì cây tre mọc khắp nơi nên cái cột mốc đánh dấu ngôi làng chính là luỹ tre đầu làng. Khi bạn bước qua luỹ tre đầu làng nghĩa là đã thâm nhập vào một xã hội thu nhỏ với luật lệ riêng. Thế nên có câu ‘phép vua thua lệ làng là vậy’.
Thường vào các làng lớn sẽ có miếu thành hoàng được xây với khoảng sân rộng, khi có công việc làng cần ra quyết sách thì mọi người tề tựu về nơi này để nghe các bô lão chia sẻ. Miếu thành hoàng thờ các tướng có công mở rộng bờ cõi, hay chiến đấu lập công. Ở miếu thường lưu lại chiếu vua ban thưởng, xem như là ân phước vua ban cho làng sung túc và dạy dỗ con cháu về sự oanh liệt của cha ông.
Khi tự hào hai chữ Việt Nam, bạn cũng nhớ là tổ tiên nước mình luôn có minh triết sáng ngời, có lẽ vậy tiếng Việt giữ mãi đến tận bây giờ. Ông cha ta chọn cây tre làm biểu tượng tính cách của những con người Việt bởi cây tre thân cực kỳ cứng, nhưng lại có thể uốn cong tạo sức bậc mạnh với lực khôn lường. Tre già thì măng mọc chỉ dấu cho sự kế thừa mãi mãi không dừng.
Bài học bó đũa người cha dạy ba người con cũng là đúc kết cho chuyện luỹ tre, một cây tre có thể yếu, nhưng một bụi tre rồi luỹ tre là thành đồng bảo vệ con dân Việt. Câu chuyện Thánh Gióng chiến thắng giặc Ân, khi cỡi ngựa sắt cũng lấy tre tấn công đánh tan quân thù.
Con gái Bình Định giỏi võ, đi quyền. Các võ sư dựa trên nền tảng các bài quyền của cha ông thành lập môn võ VoViNam lấy triết lý cây tre làm nền tảng cho võ học. Người học võ lấy cái nhân, cái nghĩa hành hiệp. Cứng rắn như tre và mềm mại khi cần.
https://thientiger.substack.com/p/sau-luy-tre-lang
Thien Tiger
Du lịch Cambodia năm 2000 – Sau lũy tre làng.
